'De Balense Kruier' symboliseert de bijnaam die de inwoners van Balen hebben gekregen: de 'Kruiers' of 'Kerkenkruiers'. Er bestaan verscheidene verklaringen voor de bijnaam.

 

De bekendste en meest voor de hand liggende is dat de Balenaars de kerk een aantal keren moesten verplaatsen. Een tweede hypothese is dat de naam verwijst naar het uit de haak bouwen van de kerk ten opzichte van de toren. Als derde is er een verwijzing naar Sint-Andries, die de patroonheilige is van de kruiers.

​

De derde mogelijkheid leunt volgens Erfgoed Balen het dichtst aan bij een nog andere mogelijk en waarschijnlijk juistere hypothese. Wanneer we stellen dat de kruiers St.-Andries als beschermheilige kozen moeten wij te weten komen wat zij kruiden.

​

• Een eerste mogelijkheid is dat zij de kerk van Scheps naar het centrum brachten.

• Een tweede mogelijkheid en een meer waarschijnlijke is dat er heel wat zavel moest verplaatst worden op de plaats waar de kerk moest komen.

​

Indien we vanuit Rijsberg de Kerkstraat inrijden zien we dat de straat tot aan de kerk lichtjes bergop gaat. Op een verzamelkaart van Balen uit 1830 zien we ten oosten van de kerk dat er sprake is van de grote en de kleine Bosberg. De huidige Zandstraat en Bosberg zijn er de restanten van. Ten westen spreekt men nog altijd van De Berg. We kunnen met grote zekerheid stellen dat bij de eerste steenlegging van de kerk in 1444, het uitzicht daar te vergelijken was met het uitzicht van de Keiheuvel met duinen die een hoogte bereikten van een huis of zelfs hoger. Er was dus werk aan de winkel, kruien en nog eens kruien. Als blijk van dank dat deze klus uiteindelijk werd geklaard is het niet verwonderlijk dat de Balense Kruiers St.-Andries als patroonheilige kozen, hij was nl. de beschermheilige der kruiers.

​